گزارشی از وضعیت بی آبی و کم ابی در سیستان بلوچستان

 زخم کهنه تداوم خشکسالی‌های ۲ دهه در سیستان و بلوچستان سبب افت آب‌های زیر زمینی و خشک شدن قنات‌های متعدد و در نتیجه از بین رفتن زیر ساخت‌های بخش کشاورزی و نابودی اکوسیستم طبیعی در سطح وسیعی از اراضی و مراتع این استان شده است

.

سیستان و بلوچستان دارای ویژگی‌های اقلیمی خاص از جمله دارا بودن بیشترین میزان تبخیر سالانه کشور، بارندگی اندک، پراکنش نامناسب زمانی و مکانی بارندگی‌ها، دامنه زیاد تغییرات دما در شبانه روز، وزش بادهای موسمی و فصلی با شدت و تداوم زیاد از جمله بادهای ۱۲۰ روزه سیستان است که در بخش‌های وسیعی دچار کم آبی بوده و تداوم کم آبی‌ها به صورت دوره‌ای منجر به وقوع خشکسالی‌های سهمگین شده به طوری که علاوه بر تخریب زیر ساخت‌های بخش کشاورزی منجر به نابودی اکوسیستم طبیعی و نیز محیط زیست انسانی منطقه شده است.

اگر چه وقوع بارش در اسفند و ماه‌های نخست امسال منجر به سیلابی شدن برخی معابر و رودخانه‌های شهرستان‌های سیستان و بلوچستان شد، اما با توجه به کسری بارش و وضعیت منابع آبی استان، بارندگی‌ها تا حدودی به تقویت سفره‌های آب زیر زمینی و مخازن سدهای استان کمک می‌کند هر چند نمی‌تواند خشکسالی‌های گذشته را جبران کند.

با این وجود نمی‌توان انتظار داشت تمام خشکسالی‌های اخیر با فعالیت این سامانه‌های بارشی خاتمه یابد و در مجموع این استان همچنان با درجات مختلفی درگیر خشکسالی است. علل انسانی گوناگونی مانند فساد سیاستی و ساختاری و سومدیریت‌ها در غیاب حساب کشی سیاسی اقتصادی و نظارت مردمی و ضعف‌های نهادی در امر توسعه مانند نابرابری و تبعیض در اولویت دهی، بودجه ریزی، تخصیص منابع، عدم شفافیت و پاسخگویی، ضعف جامعه مدنی، نبود رسانه‌های پایش گر و افشاکننده و نبود طبقه متوسط مطالبه گر نیز گوشه کوچکی از خطا‌های فاحش انسانی در محروم سازی استان سیستان و بلوچستان است. در کل مردم روستایی سیستان و بلوچستان به لطف بعضی به ظاهر مسئول، ضربه‌هایی جبران ناپذیر در راه پیشرفت و برابری با دیگر استان‌ها خورده است. مردم این خطه با روحیات منحصر به فرد خود راه را برای سودجویی دیگران هموار کرده اند و با تداوم روحیه عدم مطالبه گری و دادخواهی، سیستان و بلوچستان را به حیات خلوت بکری که حتی سایه احدی به روی رانت خواری اش نمی‌افتد، مبدل کرده است.